روش اجرایی حمایت از صنعتی‌سازی محصولات منتخب نانو

دریافت فایل آیین‌نامه

فهرست عناوین:

• مقدمه
• اهداف
• تعاریف و اصطلاحات
• دامنه کاربرد
• مسئولیت
• حمایت‌ها و روند اجرایی
• نکات و ملاحظات

۱. مقدمه

در راستای اجرای راهبرد سوم «سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو» در افق 1412 مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور و تأکید این سند بر نقش‌آفرینی این فناوری در زندگی مردم، ستاد ویژه توسعه فناوری‌های نانو و میکرو از صنعتی‌سازی محصولات نانویی، مطابق روش اجرایی حاضر، حمایت می‌نماید.

• این حمایت به چه افراد یا گروه‌هایی تعلق می‌گیرد؟

شرکت‌های نوپایی که در فرآیند تجاری‌سازی حداقل یک محصول مبتنی بر فناوری نانو فعال بوده و دارای گواهی نانومقیاس و درآمد عملیاتی کمتر از 50 میلیارد ریال باشند.

• چه فعالیتی از سوی مشمولان باید صورت گیرد تا از این حمایت بهره‌مند شوند؟

تولید یک محصول مرتبط با فناوری نانو در سطح آزمایشگاهی و اثبات فناوری (با یکی از ویژگی‌های ذکر شده در بند 4) که برای تامین مالی و ورود به بازار الزام به اثبات عملکرد در مقیاس نیمه‌صنعتی داشته باشند.

• چه حمایت و یا خدماتی به متقاضیان این حمایت اعطا خواهد شد؟

تسهیلات، حمایت‌های بلاعوض نقدی و غیرنقدی (بر اساس ضوابط روش اجرایی حاضر).

۲. اهداف

اهداف روش اجرایی حاضر به شرح زیر است: 

1. کمک به فرآیند صنعتی‌سازی محصولات فناوری نانو در حوزه‌های اولویت‌دار سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو
2. کمک به فرآیند صنعتی‌سازی محصولات دارای آثار اقتصادی-اجتماعی بالا در فناوری نانو
3. کمک به فرآیند صنعتی‌سازی محصولات دارای نوآوری جهانی در فناوری نانو.

۳.تعاریف و اصطلاحات

ستاد: منظور، ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو است.

گواهی نانومقیاس: گواهی است که مطابق با استاندارد ملی ۱۲۰۹۸ و استانداردهای بین‌المللی تدوین‌شده کمیته استانداردسازی فناوری نانو ISO/TC229 بوده و به‌وسیله‌ی گروه ارزیابی و نظارت بر محصولات ستاد، به محصولاتی که در حوزه فناوری نانو قرار می‌گیرند، اعطا می‌شود.

متقاضی: شرکت‌های نوپایی که در فرآیند تجاری‌سازی حداقل یک محصول مبتنی بر فناوری نانو فعال بوده و تمامی معیارهای زیر را داشته باشند: 

• گواهی نانومقیاس: شرکت باید گواهی نانومقیاس (یا تاییدیۀ آزمایشی) را برای محصول مورد نظر داشته باشد. در مواردی که اخذ گواهی نانومقیاس نیازمند مجوز اجباری از مراجع یا سازمان‌های دیگر باشد، داشتن تاییدیه جزء نانومتری نیز مورد قبول است.
• درآمد عملیاتی: درآمد عملیاتی در آخرین اظهارنامه مالیاتی شرکت باید کمتر از 50 میلیارد ریال باشد.

فناوری پلت‌فرمی: فناوری یا تجهیزاتی که مبتنی بر آن، بتوان مجموعه‌ای از محصولات مختلف را تولید کرد. 

فناوری‌های اولویت‌دار: فناوری‌های اولویت‌دار مرتبط با این روش اجرایی، در فراخوان‌هایی به صورت عمومی از طریق سایت ستاد اعلام می‌شود.

دبیرخانه: مرکز صنعتی‌سازی نانوفناوری کاربردی (ICAN) که با هدف توسعه اقتصاد مبتنی‌بر فناوری نانو و کمک به شرکت‌های نوپا برای دست‌یابی به نمونه‌های نیمه‌صنعتی و صنعتی، به‌وسیله‌ی ستاد راه‌اندازی شده است، به عنوان دبیرخانه دائمی روش اجرایی حاضر است.

گروه ارزیابی: دبیرخانه، به منظور ارزیابی درخواست‌ها در قالب روش اجرایی حاضر، از نظر مشورتی صاحب‌نظران استفاده می‌نماید. به این صاحب نظران، گروه ارزیابی اطلاق می‌شود.

منتور افزایش مقیاس: شخص دارای شناخت، دسترسی و شبکه که سابقۀ افزایش‌مقیاس و صنعتی‌سازی کسب‌وکارهای نوپا در حوزه تخصصی خود را داشته باشد.

دانش‌بنیان: محصولی که گواهی دانش‌بنیان را از معاونت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری دریافت کرده باشد. 

دفاتر پنج‌گانه ثبت اختراع¹ (IP5): مجمعی متشکل از پنج دفتر مالکیت فکری کلیدی است که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های مرتبط با ثبت و حفاظت از حقوق مالکیت فکری در سطح جهان را به خود اختصاص داده‌اند. این مجمع، با هدف همکاری و هماهنگی بین دفاتر فوق، به‌ویژه در جهت بهبود کارایی فرآیند ارزیابی ثبت اختراع، ایجاد شده است. اعضای IP5عبارتند از: دفتر ثبت اختراع اروپا، دفتر ثبت اختراع ژاپن، دفتر مالکیت فکری کره جنوبی، دفتر مالکیت فکری جمهوری خلق چین و دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا.

محصول دارای نوآوری جهانی: منظور محصول یا فناوری نوآورانه‌ای است که متفاوت از فعالیت‌های گذشته بوده و در نتیجه، قابلیت ثبت اختراع در هریک از دفاتر IP5 را دارد. در این روش اجرایی، محصولاتی مدنظر است که تاییدیه نوآوری آن پس از ارزیابی کارگزاران مورد تایید ستاد، احراز شود.

۴. دامنه کاربرد

متقاضیانی که تولید در سطح آزمایشگاهی و اثبات فناوری را برای یک محصول مرتبط با فناوری نانو، با یکی از ویژگی‌های ذیل به انجام رسانده و برای تامین مالی و ورود به بازار الزام به اثبات عملکرد در مقیاس نیمه‌صنعتی داشته باشند؛

1. محصول دارای نوآوری جهانی
2. محصول مرتبط با فناوری پلتفرمی یا فناوری‌های اولویت دار اعلام شده در فراخوان‌های ستاد
3. محصولات دارای اثرات اقتصادی-اجتماعی بالای اعلام شده در فراخوان‌های ستاد

تبصره 1: مسئولیت بررسی و تایید انطباق موضوع فعالیت متقاضی با موارد فوق، با دبیرخانه است که در مرحله غربالگری درخواست‌ها، مورد بررسی قرار می‌گیرد. 

تبصره 2: پس از هر فراخوان، درخواست‌های های ارائه شده به دبیرخانه براساس شاخص‌های اعلامی، رتبه‌بندی شده و درخواست‌های با بالاترین امتیاز، مشمول حمایت خواهند شد.

۵. مسئولیت

مسئولیت انجام این روش اجرایی بر عهده دبیرخانه است. همچنین مسئولیت نظارت بر حسن اجرای آن بر عهده رئیس گروه توسعه فناوری و نوآوری ستاد است.

۶. حمایت‌ها و روند اجرایی

6-1- ثبت درخواست و روند اجرایی

1. اعلام فراخوان به‌وسیله‌ی دبیرخانه
2. تکمیل فرم‌ها و کاربرگ‌ها و ارایه درخواست از طرف متقاضی
3. بررسی، غربالگری و ارزیابی درخواست‌ها در گروه ارزیابی
4. جمع‌بندی نظرات گروه ارزیابی و اعلام نظر در مورد حمایت از متقاضی به‌وسیله‌ی دبیرخانه
5. مرحله نهایی‌سازی: نهایی‌سازی و تدوین برنامه گام‌های اجرایی توسعه محصول و عملکردی متقاضی تا دست‌یابی به خروجی مورد انتظار شامل فعالیت‌ها، دستاوردها، زمان و مبلغ هر گام (این سند قبل از شروع همکاری، متناسب با شرایط هر محصول، با تعامل فیمابین دبیرخانه و متقاضی، تهیه و مبنای ارزیابی پیشرفت کار قرار خواهد گرفت) 

تبصره 3: در صورتی‌که یک متقاضی پس از ارزیابی، مشروط به تحقق و ارائه برخی موارد و مستندات از جمله مصادیق اشاره شده در زیر، مشمول حمایت شناخته شود، حداکثر 3 ماه فرصت دارد تا مدارک و مستندات لازم را به دبیرخانه ارائه نماید. در این موارد، فاز نهایی‌سازی پس از ارائه مدارک و مستندات آغاز خواهد شد.

• ارائه اعلام موافقت رسمی نهادهای خصوصی، دولتی یا سایر نهادها یا سازمان‌های مرتبط دیگر برای تأمین الباقی اعتبار مورد نیاز برای انجام طرح حاضر؛
• ارائه اعلام موافقت رسمی خریداران/بهره‌برداران خصوصی، دولتی یا سایر نهادها یا سازمان‌های مرتبط دیگر برای خرید محصول یا خدمت در صورت رسیدن طرح به نتایج موفقیت‌آمیز؛
• ارائه اعلام موافقت رسمی دیگر شرکای کلیدی برای همکاری در انجام طرح.

6. انعقاد توافق نامه همکاری با متقاضی
7. پرداخت حمایت به صورت مرحله به مرحله با ارسال گزارش مکتوب به‌وسیله‌ی متقاضی و با نظارت دبیرخانه.

6-2- شاخص‌های ارزیابی

متقاضیان دریافت حمایت، در روش اجرایی حاضر براساس شاخص‌های زیر ارزیابی می‌شوند: 

1. سوابق شرکت متقاضی و اعضای آن از جنبه علمی، پژوهشی، نگرش رشد، توانایی‌های کسب وکاری، سوابق اخذ بودجه‌ها و گرنت‌های ملی و بین المللی، نگرش توسعه محصول و توسعه کسب‌وکار، رهبری، تیم‌سازی‌ و...
2. اعتبارسنجی مسئله و تطابق محصول با راه حل (براساس میزان معتبر بودن و اهمیت مشکل، نیاز جامعه مخاطب در مواجهه با مشکل، راهکارهای موجود، میزان نیاز به راهکار جدید، بررسی راه حل و میزان تطابق آن با مشکل در بررسی اولیه، مزیت راهکار فعلی نسبت به راهکارهای موجود، تأثیرگذاری و فراوانی و...).
3. امکان به اتمام رساندن پروژه پایلوت و نیمه‌صنعتی با حمایت مصوب و دیگر منابع مالی قابل تأمین به‌وسیله‌ی متقاضی.
4. جنبه‌های فنی، مالی و اقتصادی تولید محصول، از جمله اقتصادی‌بودن تولید، امکان تأمین پایدار مواد اولیه، میزان دسترسی به تجهیزات مورد نیاز، قابلیت افزایش مقیاس از جنبه فنی، تدوین راهبرد توسعه بازار و کسب وکار، حجم بازار، افق تجاری‌سازی محصول، دریچه ورود به بازار، پیش بینی مالی و میزان سرمایه مورد نیاز.
5. میزان پیشرفت در فرآیند اخذ استانداردها و مجوزهای الزامی مورد نیاز برای عرضه محصول به مصرف‌کنندگان و بازار.
6. متقاضیانی که علاوه‌بر حمایت‌های مالی ستاد، برای محصول منطبق بر این روش اجرایی، موفق به دریافت گرنت و سرمایه از منابع دیگری شده‌اند، امتیاز بیشتری دریافت خواهند کرد.
7. تأثیرات مثبت و ملموسی که محصولات مورد هدف، بر بهبود کیفیت زندگی تعداد قابل توجهی از مردم، حفظ محیط‌زیست، کاهش نابرابری‌های اجتماعی، پاسخ به نیازهای اجتماعی و توسعه جامعه دارد. 

6-3- گروه‌بندی متقاضیان

با توجه به لزوم توجه به مباحث رشد شرکت از جنبه کسب‌وکار و همچنین اهمیت نگرش، تجارب و توانمندی هم‌بنیانگذاران، افراد کلیدی و راهبران فعال در یک شرکت نوپا، گروه‌بندی متقاضیان به شرح زیر است: 

• متقاضیان گروه 1:
  • شرکت برای هر یک از نقش‌های اصلی و ضروری (شامل توسعه فنی و اجرایی ولی نه صرفا این دو موقعیت) همکار تمام وقت با توانمندی لازم داشته باشد.
  • شرکت به صورت رسمی با یک منتور افزایش مقیاس مورد تایید مرکز صنعتی‌سازی نانوفناوری کاربردی در حال همکاری باشد.
• متقاضیان گروه 2:
  • فردی با صلاحیت مکفی علمی، فرایند تولید و فنی، به عنوان مدیرفنی شرکت همکاری دارد.
  • شرکت یا یک مدیر اجرایی توانمند داشته باشد یا به صورت رسمی با یک منتور افزایش‌مقیاس مورد تایید مرکز صنعتی‌سازی نانوفناوری کاربردی در حال همکاری باشد.
  • از مدیر اجرایی یا مدیر فنی، حداقل یک نفر باید به صورت تمام‌وقت با شرکت همکاری داشته باشد.
• متقاضیان گروه 3:
  • شرکت حداقل یک همکار توانمند و تمام‌وقت (معمولا بنیانگذار شرکت) برای نقش‌های اصلی و ضروری داشته باشد. توانمندی این فرد برای پیشبرد امور شرکت باید برای کمیته ارزیابی اثبات گردد.

تبصره 4: مواردی که فردی در موقعیت شغلی دیگری به صورت تمام‌وقت مشغول به فعالیت باشد، ادعای فعالیت تمام‌وقت در شرکت مورد قبول قرار نمی‌گیرد.

6-4- مبلغ حمایت

1. با توجه به سطح‌بندی متقاضیان، سقف میزان حمایت مطابق جدول 1 خواهد بود. بدیهی است این موارد، سقف حمایت بوده و میزان مبلغ مصوب نهایی هر پروژه بسته به ابعاد آن، در مرحله نهایی‌سازی به‌وسیله‌ی دبیرخانه، تعیین خواهد شد.

جدول 1- سقف حمایت از صنعتی‌سازی محصولات منتخب نانو

2. مبالغ و نحوه حمایت مندرج در این روش اجرایی مخصوص درخواست‌هایی است که پذیرش و اولین مرحله حمایت‌شان از ابتدای سال 1404 به بعد باشد.
3. در هیچ شرایطی هزینه نیروی انسانی نمی‌تواند بالاتر از 20% از کل مبلغ مصوب برای حمایت باشد. در مواردی که برآورد هزینه متقاضی برای تحقق دستاوردها، بالاتر از سقف حمایت این روش اجرایی باشد، هزینه نیروی انسانی مشمول حمایت قرار نمی‌گیرد.
4. در برآورد مبلغ مورد نیاز برای اجرای طرح، حداقل ابعاد و حجم تولید یا تست عملکرد میدانی که موید اثبات عملکرد در فاز میدانی و یا پایلوت باشد، مشمول حمایت قرار می‌گیرد. این میزان براساس نوع محصول و طرح به طرح متفاوت بوده و به پیشنهاد متقاضی و پس از بررسی از صاحب‌نظران و خبرگان هر حوزه، در مرحله نهایی‌سازی، تعیین می‌شود.
5. حداکثر 50 درصد مبالغ حمایتی نقدی و غیرنقدی در ابتدای مرحله اول و به صورت پیش‌پرداخت قابل پرداخت است.
6. پرداخت مراحل بعدی حمایت، منوط به اجرای موفقیت‌آمیز مراحل قبلی و تأیید توسط دبیرخانه است. برای گروه 1 و 2، در انتهای هر فاز، تایید منتور افزایش مقیاس در خصوص عملکرد و دستاوردها نیز نیاز است.
7. مبلغ مرحله پایانی (به میزان حداقل 10 درصد از کل میزان حمایت مصوب)، در انتهای توافق‌نامه و پس از ارایه دستاوردها و گزارش نهایی به‌وسیله‌ی متقاضی و تأیید دبیرخانه، پرداخت می‌گردد.
8. معرفی به نهادهای مالی برای دریافت وام، در صورت درخواست متقاضی و پس از اتمام موفقیت آمیز فاز اول انجام می‌گیرد.
9. ستاد در خصوص اعتبارسنجی و تضامین برای دریافت تسهیلات شرکت‌های مشمول حمایت، مسئولیتی ندارد.
10. در صورت درخواست شرکت نوپا، امکان واریز حمایت بلاعوض به یک نهاد تأمین مالی دیگر نیز وجود دارد؛ مشروط بر آنکه آن نهاد تأمین مالی بر روی متقاضی سرمایه‌گذاری نماید. میزان آورده نقدی مستقیم و غیرمستقیم نهاد تأمین مالی در قرارداد سرمایه‌گذاری با متقاضی باید حداقل 3  برابر حمایت ستاد باشد.

6-5- مدت زمان فعالیت

مدت زمان همکاری حداکثر 24 ماه است. تعیین دقیق آن بر اساس ابعاد طرح و پیشنهاد متقاضی، به‌وسیله‌ی دبیرخانه مشخص می‌گردد. پس از شروع همکاری، تمدید مدت اعتبار، در صورت درخواست کتبی متقاضی و تأیید دبیرخانه مقدور است.

6-6- خروجی مورد انتظار

به صورت کلی موارد زیر به‌عنوان خروجی این حمایت، مورد انتظار است. جزئیات خروجی مورد انتظار در خصوص هر محصول (طرح) ، به صورت دقیق و موردی، در زمان شروع همکاری و به‌وسیله‌ی دبیرخانه در قالب جدول زمان‌بندی عملکردی و دستاوردها، مشخص و مکتوب می‌شود.

1. توسعه محصول اثبات عملکرد شده در فاز پایلوت و میدانی و تهیه نقشه راه جهت ادامه فعالیت از قبیل تأمین مالی و افزایش مقیاس و صنعتی‌سازی.
2. اخذ گواهی و یا تاییدیه و یا مجوزهای الزامی. 
3. اخذ گواهینامه نانومقیاس و دانش‌بنیان.
4. ارائه مستندات فروش حداقل به میزان 2 برابر حمایت‌های نقدی و غیرنقدی تا 12 ماه پس از اتمام حمایت.

۷. نکات و ملاحظات

1. حمایت‌های غیرنقدی مندرج در جدول 1 شامل حمایت‌هایی است که ستاد برای کمک به تأمین محل استقرار، تأمین تجهیزات و امکانات و خدمات آزمایشگاهی، تأمین خدمات آموزش، راهبری و مشاوره توسعه کسب‌وکار به طور مستقیم برای شرکت‌ها پرداخت می‌نماید.
2. علاوه‌بر گزارش‌های دوره‌ای و براساس جدول زمان‌بندی، عملکردی و دستاوردها، در صورت درخواست ستاد، متقاضی باید امکان بازدید از دستاوردها را فراهم نماید و یا طی جلساتی به ارائه گزارش بپردازد.
3. تعهدات قانونی از جمله بیمه و مالیات مربوط به قرارداد، بر عهده متقاضی است و ستاد، هیچ‌گونه تعهدی بابت به‌کارگیری، استخدام و مسائل مرتبط با بیمه و مالیات متقاضیان حمایت شده ندارد.
4. در صورتی‌که در هر مرحله‌ای، محرز شود که اطلاعات دریافت شده از طرف متقاضی متناقض و خلاف واقعیت است؛ عواقب تناقضات با متقاضی بوده و ستاد مجاز است از پرداخت حمایت (یا پرداخت الباقی وجوه حمایتی)، امتناع نماید.
5. موضوع فعالیت متقاضی در این حمایت نباید از لحاظ حقوق مالکیت مادی و معنوی، تضاد منافع، دعاوی و هرگونه مشکل حقوقی و اخلاقی داشته باشد. در صورت وجود چنین مواردی، مسئولیت این موضوع بر عهده متقاضی بوده و در صورتی‌که در این راستا، جرائم، هزینه یا خسارتی به ستاد وارد شود، جبران این موارد بر عهده متقاضی است.
6. با توجه به اینکه نحوه پرداخت حمایت به‌صورت مرحله‌ای و در اغلب موارد به صورت پیش پرداخت است، در صورت دریافت حمایت از سمت متقاضی و عدم فعالیت یا عدم پاسخ‌دهی، در راستای تعهدات و توافقات صورت پذیرفته فی‌مابین، حمایت‌ها متوقف می‌شود و تا مدت 5 سال از دریافت هرگونه حمایت از ستاد محروم خواهد شد. این محرومیت شامل مواردی که متقاضی با تعهد، تمام تلاش خویش را برای حصول به پاسخ مثبت به کارگرفته ولی به دلایل فنی یا مشکلات غیرمنتظره یا کسب‌وکاری، با شکست مواجه شود، نمی‌گردد.
7. ستاد هیچ‌گونه ادعایی در خصوص حقوق مالکیت فکری و معنویِ دستاوردهای متقاضی به سبب حمایت حاضر ندارد. مگر در مواردی که متقاضی بدون دلیل و یا به دلایل غیرقابل قبول، پس از دریافت کل یا بخشی از حمایت، ادامه فعالیت‌ها را انجام ندهد، در چنین مواردی، تمامی دانش فنی خلق شده تا آخرین فعالیت متقاضی، در اختیار ستاد بوده و می‌تواند این دانش را برای ادامه فعالیت‌ها در اختیار فناوران یا شرکت‌های دیگری بگذارد.
8. با حفظ محرمانگی بالاخص در خصوص موارد فنی، حق استفاده از لوگو و توضیحاتی از محصول یا شرکت‌های موفق (و حتی شکست خورده) این روش اجرایی در گزارش‌ها و مواردی که دبیرخانه تایید نماید، برای ستاد محفوظ است.
9. ستاد به عنوان نهادی حمایتی تنها نقش مشاور را در اختلافات احتمالی بین اعضای گروه یا اختلافات بین متقاضی و سایر نهادها و ارگان‌ها داشته و هیچگونه داوری یا مسئولیتی در قبال اختلافات ندارد. در صورت عدم مصالحه، طرفین دعوا می‌توانند به «شورای حل اختلاف شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان» مراجعه نمایند و نظر این شورا، به عنوان تصمیم نهایی در نظر گرفته می‌شود.
10. متقاضی متعهد می‌شود در صورت دریافت هر نوع حمایت و یا تأمین مالی دیگر، برای محصولی که مطابق با روش اجرایی حاضر از ستاد حمایت دریافت کرده است، مراتب را به صورت مکتوب به دبیرخانه اطلاع دهد.
11. اختیار تجهیزات غیرمصرفی خریداری شده از محل این حمایت، با ستاد است و در صورت عدم فعالیت یا شکست شرکت، تجهیزات باید برای خدمات‌دهی به سایر شرکت‌های نوپا به مرکز صنعتی‌سازی نانوفناوری کاربردی تحویل داده شود.
12. متقاضی حق واگذاری و انتقال موضوع فعالیت خویش را تحت هیچ عنوانی از عناوین حقوقی، معین و غیرمعین، به اشخاص ثالث ندارد.

1.  The Five IP Office (IP5)